Na posebnom escrow računu Republike Srpske, na kojem je 2007. godine bilo čak 1,5 milijardi KM, danas se nalazi samo oko 1,5 miliona maraka. Glavna služba za reviziju dala je mišljenje s rezervom na godišnji finansijski izvještaj, ističući kako Vlada Republike Srpske godinama troši sredstva sa ovog računa netransparentno i bez urednog vraćanja.
Revizorski izvještaj pokazuje da je tokom 2024. godine na escrow račune uplaćeno ukupno 32,9 miliona KM, od čega je najveći iznos stigao iz povrata pozajmica i naplate potraživanja – između ostalog, od Opštine Šamac (1,15 miliona KM), JU „Vode Srpske“ (2,91 miliona KM), Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite (17 miliona KM) i Olimpijskog centra „Jahorina“ (11,4 miliona KM).
Istovremeno, odliv sredstava iznosio je 31,78 miliona KM, a najveći dio potrošen je upravo na nove pozajmice „Vodama Srpske“ (2,69 miliona KM), OC „Jahorina“ (11,4 miliona KM) te na budžetsku potrošnju (17,4 miliona KM).
Prema riječima načelnika Šamca Đorđa Milićevića, upravo uplata njegove opštine „spasila“ je račun od potpunog pražnjenja – iako taj novac, kako kaže, Šamac formalno nije bio obavezan platiti.
Ekonomisti upozoravaju da su sredstva sa escrow računa trošena na neproduktivne budžetske izdatke i pozajmice koje se često nikada ne vraćaju. Među primjerima su 17 miliona KM pozajmljenih 2009. godine za izgradnju bolnice u Bijeljini – rok za povrat bio je 2015, a sada je produžen do kraja 2025. godine – te 14,5 miliona KM Robnim rezervama RS, koje takođe nikada nisu vraćene.
„Ovaj novac je trebalo da bude investiran u ekonomski razvoj, a ne potrošen za krpljenje budžetskih rupa ili propala preduzeća“, poručuju ekonomski stručnjaci Mirjana Orašanin, Igor Gavran i Jelena Trivić, naglašavajući da rezultata po stopama rasta, izvozu ili investicijama – nema.
Podsjetimo, sredstva na escrow računu potiču iz privatizacije državnog kapitala i sukcesije imovine bivše Jugoslavije, uključujući prodaju Telekoma Srpske i Rafinerije nafte Brod.
