Njemačka firma zaobišla sankcije: Tehnologija iz EU preko Slovenije ipak stizala u Rusiju
Njemačka tehnološka kompanija Kontron pronašla je rupu u zakonodavstvu, kojom je nastavila izvoz svojih proizvoda u Rusiju i nakon što je Evropska unija Moskvi uvela novi paket sankcija zbog invazije na Ukrajinu – otkriva istraga portala Politico.
Kako se navodi, Kontron, koji posluje širom EU, Velike Britanije i Sjedinjenih Američkih Država, koristio je svoju slovenačku podružnicu kako bi između jula i novembra 2023. godine realizirao 49 pošiljki ukupne vrijednosti preko 3,5 miliona eura, iako su evropske sankcije protiv Rusije tada već mjesecima bile na snazi.
Dokumentacija također pokazuje da je krajem 2023. godine Kontron d.o.o i dalje imao pozajmicu od 3,546 miliona eura prema ruskoj podružnici Iskra Technologies, s rokovima dospijeća između 2026. i 2027. godine. Osim toga, 2022. godine otpisano je još 6,393 miliona eura duga prema istoj firmi.
Kazahstanski kanal
Pošiljke su najprije slane u Kazahstan, zemlju koja graniči s Rusijom i blizak je saveznik režima Vladimira Putina, nakon čega ih je Astana prosljeđivala Moskvi. Kontron je u svom saopćenju tvrdio da su sve isporuke Kazahstanu bile namijenjene isključivo za domaće korištenje.
– Iskratel (danas Kontron d.o.o) prisutan je na kazahstanskom tržištu više od 20 godina i redovno prodaje te pruža podršku za svoje proizvode i rješenja. Sve pošiljke su bile namijenjene lokalnim klijentima i projektima unutar Kazahstana. Oprema je korištena za realizaciju aktivnih ugovora u toj zemlji. Osim toga, Kazahstan ima zabranu izvoza (direktnog ili indirektnog) opreme iz EU u Rusku Federaciju. Kontron ima interni sistem kontrole za poštivanje sankcija – navodi se u saopćenju.
Kompanija se zvanično ograđuje i tvrdi da od 11. paketa sankcija, uvedenog u junu 2023. godine, nije izvozila novu robu, već samo onu za koju je prethodno imala dozvole izdate u skladu s tada važećim pravilima EU.
Ipak, istraga Politica otkriva da se izvezena tehnologija odnosi na proizvode dvostruke namjene, koji mogu služiti za nadzor i presretanje komunikacija, pod oznakom SI3000. Do zaključenja teksta Evropska komisija i njemačka Savezna carinska uprava nisu dale naznake da je otvorena ili planirana istraga protiv kompanije. Međutim, slučaj ponovo pokazuje na koje sve načine Kremlj dolazi do zapadne tehnologije neophodne za nastavak agresije na Ukrajinu, unatoč sankcijama.
Iako je Kontron prethodnih godina najavljivao postepeno povlačenje s ruskog tržišta i osuđivao „veliko ljudsko stradanje uzrokovano ruskom invazijom“, i dalje posluje u Rusiji putem svoje podružnice Iskra Technologies, koja je od decembra 2024. pod sankcijama EU. Broj zaposlenih u toj firmi smanjen je sa 600 na 240 radnika. Kontron i dalje posjeduje 48,4% vlasničkog udjela u ruskoj filijali – preko slovenačke firme Kontron d.o.o.
Podrška Putinovoj samodovoljnosti
Iskra Technologies je igrala značajnu ulogu u Putinovoj strategiji smanjenja ovisnosti o zapadnom uvozu. Služila je kao paravan za prijem opreme za ruske firme. U junu je dobila rusku industrijsku nagradu za doprinos u nezavisnosti od uvoza u sektoru telekomunikacija, a već u julu uložila je pola miliona dolara u proširenje proizvodnje širokopojasnih rutera za Rostelekom, državnog operatera.
Nedostatak nadzora nad sankcijama
Reakcije njemačkih političara bile su oštre. Konstantin von Notz iz stranke Zeleni pozvao je nadležne institucije da provedu istragu i kazne sve evropske firme koje nalaze „kreativne načine“ za nastavak trgovine s Rusijom nakon tri godine rata.
Njegov kolega iz CDU-a, Roderich Kiesewetter, podsjetio je kako je upravo gubitak pristupa zapadnoj tehnologiji bio jedan od najtežih udaraca za rusku vojnu industriju.
Sankcije EU zabranjuju pružanje bilo kakve finansijske pomoći subjektima pod sankcijama. Kontron tvrdi da su zajmovi još uvijek aktivni, ali da su „provjereni u skladu sa sankcijama EU“.
– Njemačka mora odmah istražiti ove aranžmane. Do sada je pokazala slabost u kontroli i sprovođenju sankcija, a često je i ublažavala sankcione pakete unutar EU – upozorio je Kiesewetter.
Portparol Evropske komisije za finansijske usluge, Olof Gill, izjavio je:
– Ne možemo komentarisati pojedinačne slučajeve. Države članice EU odgovorne su za provođenje sankcija, identifikaciju kršenja i izricanje kazni putem svojih nadležnih organa.
