U Republici Srpskoj, pod dugogodišnjim vođstvom Milorada Dodika, uspostavljen je sistem u kojem su javni resursi preusmjereni ka uskom krugu firmi povezanih s njegovom porodicom. Prema dostupnim podacima, ove firme su kroz više od 1.800 javnih tendera ostvarile prihode od preko 500 miliona KM, čime su značajno profitirale na račun građana i javnih institucija.
Ključne firme i njihovi prihodi
Prointer ITSS: Ova IT firma, povezana s Igorom Dodikom, sinom Milorada Dodika, ostvarila je prihode od preko 280 miliona KM kroz javne tendere. Prointer je bio angažovan na projektima digitalizacije i održavanja informacionih sistema u brojnim institucijama Republike Srpske.
Kaldera Company: Firma koja se bavi inženjeringom i energetikom, ostvarila je prihode od oko 180 miliona KM. Kaldera je bila uključena u projekte izgradnje i održavanja elektroenergetske infrastrukture, često u saradnji s javnim preduzećima.
Sirius 2010: Ova firma je ostvarila prihode od oko 50 miliona KM, uključujući i ugovor za digitalizaciju TV signala vrijedan 25 miliona KM. Sirius 2010 je bio angažovan na projektima vezanim za informacionu tehnologiju i medije.
Mehanizmi dodjele poslova
Analize pokazuju da su ove firme često dobijale poslove putem netransparentnih procedura, bez konkurencije ili kroz tendere prilagođene njihovim kapacitetima. U mnogim slučajevima, uslovi tendera su bili postavljeni na način koji je isključivao druge ponuđače, omogućavajući firmama povezanim s Dodikovom porodicom da sistematski osvajaju unosne ugovore.
Međunarodne reakcije i sankcije
Zbog ovakvih praksi, Sjedinjene Američke Države su uvele sankcije protiv Milorada Dodika, njegovog sina Igora, kao i protiv firmi Prointer ITSS, Kaldera Company i Sirius 2010. Sankcije uključuju zamrzavanje imovine i zabranu poslovanja s američkim kompanijama, što je dodatno otežalo poslovanje ovih firmi.
Slučaj Dodikove ekonomske imperije u Republici Srpskoj ilustrira kako politička moć može biti zloupotrijebljena za lično bogaćenje na račun javnih sredstava. Ova situacija ukazuje na potrebu za većom transparentnošću i odgovornošću u procesu javnih nabavki, kao i na važnost nezavisnih institucija koje bi spriječile slične zloupotrebe u budućnosti.
